CPO'lar Stratejilerini Uzun Vadeli Değer Sağlamaya Yönlendiriyor

Uluslararası danışmanlık hizmetleri şirketi EY tarafından hazırlanan, Türkiye’den de üst düzey satın alma yöneticilerinin katıldığı Küresel CPO 2025 Araştırması’nın sonuçları; dünya genelinde önde gelen şirketlerin satın alma alanındaki içgörülerini ve değerlendirmelerini yansıtıyor.

Araştırmaya göre, 2025’in dinamik dünyasında, üst düzey satın alma yöneticileri (CPO'lar), teknolojik yenilikler, jeopolitik değişiklikler ve artan çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) standartlarının şekillendirdiği bir ortamda liderliklerini daha ön saflarda yer alarak sürdürüyorlar. Küresel faktörlerin bir araya gelmesi hem zorluklar hem de fırsatlar sunuyor ve ayrıca araştırmada pandemi sonrasındaki dönemde stratejik üçüncü taraf iş birliklerinin ve yenilikçi teknolojilere ilişkin satın alma yeteneklerinin de artan öneminin altı çiziliyor.

Bu durum karşısında CPO’ların; şirketlerin tedarik zinciri operasyonlarına yönelik yatırım yapmaya ve bu süreçleri dönüştürmeye devam edeceği, dijital araçları ve geliştirilmiş yetkinliklerini kullanarak sürdürülebilir büyümeyi destekleyebileceği öngörülüyor.

EY araştırmasına göre; enflasyon, ticaret politikaları, değişen piyasa koşulları, artan maliyetler ve ekonomik istikrarsızlık satın alma stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesine neden olurken, bu faktörler küresel çaptaki satın alma liderlerinin en öncelikli endişeleri olarak öne çıkıyor. Ekonomik baskıları yönetmeye yönelik bu yaklaşım, piyasa dalgalanmalarının üstesinden gelebilmek için daha etkili kurumsal tedarik zinciri stratejilerine duyulan ihtiyacın altını çiziyor.

Ayrıca araştırma, politika yapıcıların ekonomik rekabet gücü ve egemenliği sağlamaya yardımcı olacak politikaları güçlendirme, ticari korumacılığı ve sanayi politikalarını genişletme olasılığının yüksek olduğunu vurguluyor. Bu eğilimin, tedarikçi konumlandırmalarını çeşitlendirmesi ve enflasyonist baskıları sürdürmesi sebebiyle şirketlerin satın alım faaliyetlerini etkileyebileceği öngörülüyor. Son olarak süregelen jeopolitik rekabetler ise, küresel ekonomiyi daha karmaşık hale getirerek ve sınır ötesi iş operasyonları için rekabet ortamı oluşturarak şirketlerin ürün tedarik edebilecekleri pazarları etkileyebileceğinden bahsediliyor. 

CPO'lar şirketlerinde verimliliği ve değeri artırmak için yeteneklere yatırımı önceliklendiriyor

Araştırmaya katılan CPO’ların %84'ü, tedarik zinciri departmanındaki yetenek ve becerilerin geliştirilmesini şirketlerinde uzun vadeli değer sağlanması için bir öncelik olarak belirtiyor. Ancak CPO'lar güçlü yetenekleri elde tutma, geliştirme ve çekme konusunda bazı zorluklarla karşılaşıyorlar.  Bu nedenle, CPO'ların satın alma profesyonellerine yönelik stratejilerini belirlerken etkili bir iş gücü oluşmasını sağlamak için yetenek liderleriyle birlikte çalışması önem taşıyor.

Araştırmaya katılan CPO'ların %80'i, önümüzdeki yılda satın alma yetkinliklerini geliştirmek için üç ana strateji uygulamayı planladığını belirtiyor. Bu stratejiler; verimliliğin artırılmasına yönelik süreçlerin geliştirilmesi (%85), profesyonel eğitim ve gelişim programlarıyla satın alma ekiplerinin yetkinliklerinin güçlendirilmesi (%82) ve iş operasyonlarını iyileştirmede geliştirilmiş teknoloji çözümlerinden faydalanılması (%81) olarak sıralanıyor. Ayrıca en iyi yetenekleri çekmek ve elde tutmak için araştırmaya katılan CPO'ların %70'i, kariyer gelişim yolları ve terfi fırsatları sunmayı da önceliklendiriyor.

CPO'lar rekabet avantajı elde etmek için yapay zekâya ve dijital araçlara yöneliyor

Araştırmaya katılan küresel CPO'ların sadece %36'sı günümüzde GenAI teknolojisini etkin bir şekilde kullanırken, önümüzdeki üç yıl içinde çoğunluğunun (%80), departmanlarının verimliliğini artırmak için bazı süreçlerde üretken yapay zekâ (GenAI) kullanmayı planladığı görülüyor. İş operasyonlarında; sözleşme süreci yönetiminden (%19), dijital analiz (%17), risk ve uyum değerlendirmesi gibi (%15) konulara kadar GenAI çözümlerini kullanmayı planladıkları belirtiliyor. Ayrıca; CPO’ların önümüzdeki üç yıl içinde, gelişmiş veri analitiği, robotik süreç otomasyonu, makine öğrenimi ve kullanıcı deneyimi gibi alanlara da odaklanması bekleniyor. Bununla birlikte, araştırmaya katılan CPO’ların yarısından çoğu (%59) teknolojik gelişim için ayrılan bütçelerinin %6 ile %15 arasında olduğunu belirtiyor. 

CPO'lar satın alma stratejilerini sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu hale getiriyor

Araştırmaya göre; tedarik ve satın alma süreçlerinde, sürdürülebilirliğin önemi giderek artıyor. Araştırmaya katılan CPO’ların %42’si sürdürülebilirliği, önümüzdeki yılın tedarik stratejilerinde en önemli üç konudan biri olarak belirtiyor. Kısa vadede CPO'lar öncelikle değer, tasarruf, tedarikçi esnekliği ve tedarikçi performansı gibi geleneksel ölçütlere odaklanırken; CPO’ların %75’i uzun vadede enflasyon, piyasa koşulları, tedarik zinciri riski ve düzenleyici değişiklikler gibi zorluklara rağmen, sürdürülebilirlik odaklı uygulamaları benimsemeyi planlıyor. Bununla birlikte, satın alma süreci kapsamında sürdürülebilirlik için bütçe ayrılmasıyla ilgili olarak, katılımcıların %51'i kuruluşlarının sürdürülebilirlik hedefleri üzerinde önemli bir etki yaratmak için yeterli fon ayırdığını düşünüyor. Ancak, sürdürülebilirlik fonlarının şirketin sürdürülebilirlik hedeflerini etkili bir şekilde destekleyip desteklenmediğinin göz önünde bulundurulması gerekiyor. 

EY araştırmasına göre, CPO'ların  şirketlerinin büyümesinde destek olabilecekleri beş adım şu şekilde sıralanıyor:

Pazarda öne çıkılması: Hızlı bir şekilde uyum sağlamak, toplam sahip olma maliyetini belirlemek ve üçüncü taraf harcamalarınının sağlayabileceği değerleri belirlemek için yapay zekâ destekli kategori yönetimi ve stratejik kaynak sağlama olanaklarından yararlanılmalıdır.

Yapay zekânın gücünden yararlanılması: İş operasyonlarında yapay zekâ, analitik ve kullanıcı deneyimi (UX) çözümlerinin uygulanması yoluyla otomasyon, hız, verimlilik ve pazar değişikliklerine karşı daha hızlı yanıt verilmesini sağlayacaktır.

Yetenek gelişimine yatırım yapılması: Profesyonel eğitim, gelişim ve rotasyon programları gibi  çalışanların tam potansiyellerine ulaşmalarını sağlayacak yeni teşvikler yoluyla yetenek, beceri ve kariyer gelişimi desteklenmelidir.

Uzun vadeli sürdürülebilirliğe odaklanılması: Etkiyi ve değeri en üst düzeye çıkarmak için tedarik zinciri sürdürülebilirliği girişimleri, organizasyonun öncelikli hedefleriyle uyumlu hale getirilmelidir.İş ortaklığı geliştirilmesi: Tedarikçilerin inovasyon, verimlilik ve değer sağlama potansiyelini açığa çıkarmak için paydaşlara yönelik güvenilir ve stratejik ortaklıklar geliştirilmelidir.

EY Türkiye Tedarik Zinciri ve Operasyonlar Danışmanlığı Lideri ve Şirket Ortağı Arda Karaçelebi araştırma ile ilgili şu değerlendirmelerde bulundu: “EY Küresel CPO 2025 Araştırması’na göre; satın alma liderlerinin (CPO) birçok faktörün şekillendirdiği dinamik dünyada yol haritalarını çizebilmek için maliyetleri optimize etmek gibi yalnızca kısa vadeli konulara odaklanmakla kalmayıp, uzun vadede gelişen teknolojilerden ve veriye dayalı içgörülerden yararlanmak, yetkinlikleri geliştirmek, aynı zamanda tedarik zinciri boyunca inovasyon, sürdürülebilirlik ve esneklik gibi konuları teşvik etmeleri gerekiyor. EY araştırması satın almanın geleceğinin, geleneksel sınırların ötesinde değer sağlama kapasitesine sahip olduğunu vurgulayarak kuruluşları giderek daha karmaşık ve dinamik hale gelen bir pazar ortamında başarılı olmaları için CPO’ların uygulayabileceği 5 adımı öne çıkarıyor. Başarıya ulaşmak için esneklik, hız ve verimlilik ihtiyacı yapay zeka ile beraber yarınımızı şekillendiriyor.”